بزرگنمایی:

سه کشور اروپایی و ایالات متحده آمریکا بعد از سلسله اقدامات نمایشی  تعیین ضرب‌الاجل‌های تصنعی و القای حس اضطرار نسبت به حصول توافق، برجسته سازی سیاسی و رسانه‌ای اختلافات ادعایی میان کنگره و دولت جو بایدن و ارائه بسته پیشنهادی ادعایی تروئیکا و آمریکا با اهداف برنامه ریزی شده برای مقصرنمایی ایران، به سناریوی جدید تزریق حس ‌خوش‌بینی و بالا بردن سطح توقعات عمومی در ایران نسبت به نتیجه مذاکرات وین روی آورده‌ اند.

در واقع آن‌ها از ابتدای مذاکرات تمام تلاش خود را به کار بستند که توافق وین را به مطالبه عمومی ایران از دولت تبدیل کرده و تیم مذاکره کننده را برای پذیرش یک توافق بد یا موقت تحت فشار قرار دهند. به این ترتیب ایجاد هیجان و تزریق حس خوش‌بینی کاذب تازه‌ترین پرده از فضاسازی ایالات متحده و رسانه‌های وابسته به کاخ سفید در میانه گفت‌وگوهایی است که به واسطه اقدامات غیرقانونی دولت سابق و بدهکاری این کشور به صحنه بین‌الملل در حال برگزاری است.

لورا روزن خبرنگار آمریکایی که پیشتر در صفحه توئیتری‌اش روایت ساختگی از تحرکات امنیتی در نزدیکی محل اقامت سفیر کشورمان در وین گزارش کرده بود، اخیرا در گزارشی هیجان‌انگیز ادعا کرده که احتمالا هفته دیگر درباره دست‌یابی به توافق تعیین تکلیف می‌شود. او در یادداشت خود با تکرار نگرانی تصنعی غرب از پیشرفت‌های اتمی و برجسته‌سازی مفهوم ابداعی و فرضی «زمان گریز» با هدف تهدیدآمیز جلوه دادن برنامه هسته‌ای ایران دست‌یابی به نتیجه نهایی در وین را ضروری دانسته است.

این درحالیست اولا مفهوم زمان «گریز هسته‌ای» مبنای دقیق و روشنی ندارد و حتی میان آمریکا و رژیم صهیونیستی نیز در مورد نحوه محاسبه این بازه زمانی ادعایی اختلاف نظر وجود دارد. در ثانی جمهوری اسلامی ایران بر لزوم دست‌یابی به توافق خوب، پایدار و قابل اتکاء تاکید دارد و ثالثا رسیدن به چنین سندی فقط به اتخاذ تصمیمات سیاسی از سوی واشنگتن بستگی دارد.

هفته پیش مقام‌های آمریکایی در گفت‌وگو با رسانه‌ها بار دیگر تاریخ تازه‌ای را به عنوان ضرب‌الأجل دستیابی به توافق در وین مطرح و ادعا کردند که تا پایان ماه فوریه برای نجات برجام فرصت باقیست. این درحالیست که دولت آمریکا تاکنون باید دریافته باشد که با تعیین ضرب‌الأجل‌های رسانه‌ای صرفا خود را تحت فشار قرار داده و اعتبار خود را بیش از پیش زیر سوال می‌برد و چنین تاکتیک‌هایی نمی‌تواند اهرمی برای اعمال فشار به هیأت ایرانی باشد.

از این رو، به نظر می‌رسد بهتر است دولت آمریکا به جای تعیین ضرب‌الأجل‌های مصنوعی که دائما نیز در حال تغییر هستند، بر اتخاذ تصمیمات لازم و پیشبرد گفت‌وگوها متمرکز شود و از دامن زدن به اضطرار بی‌مورد و بی‌فایده دست بردارد. 

در واقع دولت آمریکا اگر واقعا برای دست‌یابی به توافق در وین متعهد است، باید از نمایش‌های سیاسی، رسانه‌ای و تلاش برای راضی کردن رژیم صهیونیستی که با هر توافقی با ایران و اساسا هر راه حل دیپلماتیکی در منطقه مخالف است، دست بردارد و سریعا تصمیمات لازم را برای رسیدن به توافق نهایی اتخاذ کند.

مذاکرات وین در چه مرحله‌ای قرار دارد

این که شتابآهنگ مذاکرات وین و تحرکات هیات‌ها افزایش یافته یک واقعیت و نشان‌دهنده پویایی روند گفت‌وگوهاست. روز جمعه هرسه کارگروه (رفع تحریم‌ها، مسائل هسته‌ای و ترتیبات اجرایی) برای رسیدگی به مسائل باقی‌مانده تشکیل جلسه دادند.  به گفته میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه، کار فشرده‌ای بر روی برجام در وین در حال انجام است.

جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم هفته پیش در میزگردی که در اقامتگاه سفیر فرانسه در واشنگتن برگزار شد گفت: «ما در حال رسیدن به آخرین مراحل مذاکرات هستیم. نمی‌دانم شاید یک هفته، دو هفته، سه هفته خواهد بود ... امیدوارم بتوانیم در هفته‌های آینده به توافق برسیم.»

همچنین تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران برای حصول توافقی که منافع ملت ایران را تامین کند با اراده جدی در مذاکرات مشارکت دارد. علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد ایران می‌گوید: هرچقدر طرف مقابل آمادگی جدی‌تری برای لغو تحریم‌ها و پذیرش ساز و کارهای مدنظر ایران در این زمینه نشان دهد زمان دست‌یابی به توافق نهایی کوتاه‌تر خواهد شد.

اما یکی از نکاتی که باید با پیشرفت مذاکرات در نظر داشت این است که پس از حصول توافق احتمالی دوره ای برای راستی‌آزمایی اجرای تعهدات طرف غربی باید سپری شود.

با وجود آنکه این ایده مورد پذیرش همه طرف‌ها قرار گرفته است، اما به دلیل نو و بی‌سابقه بودن چنین ایده‌ای، تبدیل آن به متن و فرآیند اجرایی، از جمله پیچیده‌ترین موضوعات مذاکراتی بوده است.

هرچند هنوز بحث در این رابطه ادامه دارد، اما این دوره که از آن به عنوان «دوره آماده‌سازی» (Preparation period) یاد می‌شود ممکن است چند هفته یا بیشتر به طول بینجامد.

این دوره در عمل بخشی از فرآیند راستی‌آزمایی خواهد بود و در همین بازه زمانی است که مقدمات اداری، پیش‌قراردادها و تدارکات مربوط به تکمیل تعهدات طرف مقابل انجام می‌گیرد و تا پیش از تکمیل این فرآیند، اجرای گام‌های جبرانی جمهوری اسلامی ایران در موضوع هسته‌ای به قوت خود باقی خواهد بود.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه درباره مقوله راستی آزمایی می‌گوید: از مهمترین مسائل برای ما این است که به نقطه‌ای برسیم که اولاً نفت ایران به آسانی و بدون هیچ منعی فروخته شده و در ثانی پول آن به صورت ارزی در حساب‌های بانکی ایران وارد شود و از همه مزایای اقتصادی آن در بخش‌های مختلف بتوانیم استفاده کنیم.