بزرگنمایی:

علیرضا زالی، با حضور در برنامه طبیب شبکه سه سیما، در خصوص درگیری اندام‌های مختلف بدن بر اثر آلودگی به ویروس کووید 19، اظهار کرد: بر اساس مطالعات، بیماری کرونا از زمان ظهور تاکنون از لحاظ علائم بالینی، بافت‌های متکثرتر و متعددتری از بدن را نسبت به سایر ویروس‌ها درگیر می‌کند.

وی ادامه داد: برای اینکه این ویروس بتواند اثر بیماری‌زایی خود را در بدن بیمار اعمال کند باید قبل از اینکه وارد سلول شود، اتصالی با سطح سلول میزبان برقرار کند. برای برقراری این اتصال، گیرنده‌های روی سطح سلول میزبان با عنوان ACE2 نقش اصلی را بر عهده دارند. بنابراین تمام بافت‌های بدن انسان که در جداره و غشای سلول‌هایشان این گیرنده را داشته باشند می‌توانند میزبان سلولی این ویروس باشند.

به گفته زالی، بافت ریه مملو از گیرنده‌های ACE2 است. به همین دلیل ریه یکی از مهمترین اندام‌های درگیر به شمار می‌رود.

این متخصص مغز و اعصاب، با اشاره به اینکه سلول‌های دستگاه گوارشی، کبد، کلیه، قلب و سیستم اعصاب مرکزی نیز دارای این گیرنده‌ها هستند، افزود: در نتیجه به دلیل وجود این گیرنده‌ها، امکان میزبانی، سرایت و تهاجم ویروس به سیستم مغز و اعصاب نیز وجود دارد.

زالی تصریح کرد: کرونا از سه طریق می‌تواند مغز و اعصاب فرد مبتلا را درگیر کند، تهاجم مستقیم خود ویروس یکی از این روش‌هاست که شایع‌ترین علائم آن اختلال در حس بویایی و چشایی است. این اختلال بر اثر حمله ویروس به پایانه‌های عصبی موجود در بینی و دهان رخ می‌دهد.

وی افزود: این پایانه‌ها می‌توانند از طریق قاعده جمجمه به سیستم مغز و اعصاب راه پیدا کنند، در نتیجه دالان مناسبی برای انتقال ویروس به مغز بعد از درگیری و تخریب این پایانه‌ها محسوب می‌شوند که البته این حمله مستقیم ویروس به ندرت اتفاق می‌افتد و تاکنون شواهدی از درگیری خود مغز به دلیل تهاجم مستقیم ویروس کووید -19 در دست نبوده است.

زالی در خصوص روش دوم درگیری مغز بر اثر آلودگی به ویروس کووید -19، گفت: بدن برای هشدار حمله ویروس از مواد التهابی استفاده می‌کند، این مواد هشداردهنده سیتوکین Cytokine نام دارند که بخش زیادی از عوارض بیماری کرونا و مرگ و میر به علت این مواد است، چراکه بعد از حمله ویروس بدن فرد ممکن است با یک طوفان التهابی رو به رو شود که به صورت غیرضروری در حجم بالا تولید و منجر به تخریب بافت‌ها شده‌اند.

به گفته وی، التهاب سیتوکینی موجب بروز عارضه‌ای شبیه به بیماری ام اس، به نام ادم Edema خواهد شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی روش سوم درگیری بافت‌های مغز را اینگونه توضیح داد: در حالت عادی روی محیط مغز یک سد قوی خونی مغزی به منظور ممانعت از ورود عوامل خارجی وجود دارد. گاهی اوقات ویروس کرونا می‌تواند این سد را در هم بشکند.

زالی ادامه داد: البته یکی از علل شایع گرفتاری سلول‌های مغزو اعصاب در بیماری کرونا لخته شدن عروق به دلیل التهاب زیاد است و این لخته ممکن است در ریه، دستگاه گوارش و کلیه شکل بگیرد یا در مغز ایجاد و منجر به بروز سکته مغزی شود.

وی افزود: مطالعات در کشور نشان می‌دهد برخی افراد که بر اثر ویروس کووید -19 دچار سکته مغزی شدند، به بیماری‌های زمینه‌ای از جمله فشار خون و دیابت مبتلا بوده‌اند. از طرفی در برخی از موارد نیز افراد با سن کم، هیچ بیماری زمینه‌ای نداشتند. این موضوع نشان می‌دهد عوارض مغزی ناشی از بیماری کرونا که آنچنان شایع نیست، می‌تواند در اینگونه افراد هم دیده شود.

زالی شایع‌ترین علامتی که نشان از بروز اختلال در سیستم مغز و اعصاب بر اثر ابتلا به کرونا دارد را سردرد دانست و گفت: در دوران اپیدمی کرونا در صورت بروز هر سردرد شدیدی که پیش از این تجربه‌اش را نداشته‌اید، جای شک دارد.

وی ادامه داد: مطالعات در کشور نشان می‌دهد که 32 درصد از بیمارانی که به مراکز درمانی تهران مراجعه کرده‌اند، از سردردی شکایت می‌کردند که با تست مثبت کرونا همزمان شده بود. همچنین بین 12 تا 15 درصد از مراجعه کنندگان به مراکز درمانی استان تهران با سرگیجه دست به گریبان بودند و حدود 5 درصد از مراجعین دچار سکته مغزی شده بودند. این اعداد تقریباً با آمار جهانی نیز مطابقت دارد.

این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه میگرن نیز ممکن است در جریان بیماری کرونا تشدید شود، گفت: سردرد ناشی از سندرم استفاده از ماسک نیز از موارد دیگری است که افراد را درگیر می‌کند، چراکه بر اثر استفاده از ماسک تنفس افراد مقداری با مشکل روبه رو می‌شود.

زالی افزود: این نوع سردرد مشخصه‌هایی دارد. اگر از لحاظ فیزیکی، بند ماسک فشار زیادی وارد کند، منجر به بروز سردرد خواهد شد که یک ساعت بعد از برداشتن ماسک این سردرد از بین می‌رود. بنابراین اگر در محیطی حضور دارید که شخصی وجود ندارد و کم خطر است، ضرورتی به استفاده از ماسک نیست.

وی در خصوص عوارض استفاده از ماسک بر میزان اکسیژن رسانی خون مغز، بیان کرد: پژوهش‌های بسیاری با این موضوع در دنیا صورت گرفت. به طور بالقوه می‌توان این تئوری را مطرح کرد که استفاده از ماسک ممکن است سطح اکسیژن خون مغز را کاهش دهد، اما به تایید قطعی نرسیده است.

وی اظهار کرد: نکته بسیار مهم دیگر این است که نباید نسبت به بروز اختلالات ذهنی، تمرکز، هوشیاری و خلقی ناگهانی در افراد مسن با بیماری زمینه‌ای در دوران اپیدمی کرونا بی توجه بود.

زالی با اشاره به اینکه برای تحلیل علت وخامت اوضاع بیماری در کشور باید شرایط محیطی بررسی شود، گفت: شهر و استان تهران در یک وضعیت کاملاً بحرانی به سر می‌برد. تعداد مرگ و میر، ابتلا و بستری به شدت افزایش یافته و در کمتر از 10 روز عدد میزان فوتی، ابتلا و بستری در تهران با آمار سه تا 4 هفته‌ای در پیک دوم برابری می‌کند.

وی ادامه داد: از طرفی مطالعات نشان می‌دهد که رابطه مستقیمی میان میزان رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی و ابتلا به کرونا وجود دارد.

فرمانده مقابله با بیماری کرونا در تهران، تصریح کرد: در حال حاضر در تهران میزان استفاده از ماسک حدود 55 درصد است. در برخی مناطق پرتراکم استان و مراکزی از جمله مترو امکان رعایت فاصله گذاری اجتماعی وجود ندارد. به همین دلیل معتقدیم باید محدودیت‌های جدی تر با زمانی طولانی‌تر اعمال شود.

زالی بیان کرد: از طرفی پیشنهاد برای طول مدت اعمال محدودیت‌ها دو هفته است، چرا که کمتر از این زمان، معنایی ندارد و تعطیلی‌های کنونی تا یک هفته دیگر باید استمرار داشته باشد، چرا که یک هفته از لحاظ اپیدمیولوژیک تاثیری در روند کاهش شیوع بیماری ندارد.

وی تصریح کرد: دورکاری نیز همچنان از جمله موارد پیشنهادی ستاد مقابله با کرونا در تهران است، چرا که با دورکاری، سفر، فشار حمل و نقل عمومی، میزان ابتلا در ادارات و به طور کلی میزان چرخش ویروس کاهش می‌یابد.

زالی در پایان گفت: اعمال جریمه نیز برای متخلفانی که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند، در تهران به صورت آزمایشی انجام و میزان، نحوه تخصیص و نحوه اعمال جرایم زیر نظر وزارت کشور و وزارت بهداشت مشخص می‌شود و بعد از تصویب ستاد ملی برای اجرا، تا پایان هفته جاری ابلاغ خواهد شد.