چاپ

آیین نکوداشت روز شعر و ادب فارسی بزرگداشت مقام استاد شهریار صبح امروز با حضور سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدجواد حق‌شناس، شهربانو امانی و جمعی از مسئولان کشوری و علاقمندان به شعر و ادب فارسی در مرکز همایش‌های بین‌المللی برج میلاد برگزار شد صالحی در این مراسم ضمن ابراز خشنودی از حضور در محفل ادب‌دوستان و دوست‌داران شهریار گفت: زبان در ملت‌های مختلف به یک اندازه در شکل‌گیری هویت‌ آنها نقش ندارد بلکه در برخی ملت‌ها زبان رکن و پایه است و جایگزین ندارد.

او ادامه داد: در هویت ملی ایرانیان زبان فارسی یک رکن مبنایی بدون جایگزین است و این موضوع از چند جهت قابل بررسی است، نخست اینکه هر مقدار زبان کهن‌تر شود، در تار و پود هویت، نقش بیشتری دارد و زبان فارسی به عنوان زبانی دیرین و کهن در تاروپود هویت ایرانی نقش مؤثرتر و اساسی داشته است. طبیعی است که زبان‌های چندصد ساله کمتر از زبان‌های چند هزار ساله بر شکل‌گیری هویت نقش دارند.

صالحی اضافه کرد: هرچه زبان قدمت بیشتری داشته باشد تأثیر آن در شکل‌گیری هویت بیشتر است. از سوی دیگر ما ایرانی‌ها در چهارراه تاریخ و در معرض هجوم اقوام گوناگون بوده‌ایم. آنچه که هویت ایرانی را در برابر هجوم دشمنان محافظت کرده است زبان فارسی است و به عبارت دیگر زبان فارسی نقش پایداری هویت ایرانی در برابر تهاجمات را در این چهارراه جغرافیایی داشته است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه درباره‌ی نقش حفاظتی زبان‌ فارسی در برابر تهاجمات می‌توان ساعت‌ها کتاب نوشت و سخن گفت افزود: زبان فارسی گنجینه دانسته‌های ما برای معارف و علوم ایرانی اسلامی و انسانی بوده است. همچنین این زبان کلید علوم و معارف ایرانی و اسلامی و بالاتر از آن کلید معارف علوم انسانی و بشری است. کلام، اخلاق و عرفان جز با زبان فارسی گشوده نمی‌شود و می‌توان سخن‌های بسیاری درباره‌ اینکه چگونه زبان فارسی، زبان حکمت انسان ایرانی است بیان کرد.

او با اشاره به اینکه زبان فارسی زمینه و پایگاه در شعر و ادبیات دارد عنوان کرد ادبیات فارسی جزء شعرها و ادبیات مطرح جهانی است و حتی اگر ما ایرانی‌ها چنین ادعایی هم نداشته باشیم بازهم هیچ منصفی نمی‌تواند بگوید که شعر و ادبیات فارسی جزء ادبیات برتر بشری نیست.

صالحی با تأکید بر اینکه زبان فارسی داد و ستد قابل توجهی با شعر دارد یادآور شد روح شاعرانه ایرانی طی تاریخ کسوتی از شاعران و توالی آنها را طی تاریخ رقم زده است. ما به گونه‌ای حکمت کهن ایرانی را در شعر فارسی متجلی می‌بینیم و این شعر تعیین‌کننده و جلوه‌دهنده این حکمت کهن است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه شعر و ادبیات فارسی تفسیرکننده و تعیین‌کننده‌ی معارف وحیانی است عنوان کرد می‌توان مدعی شد که ادبیات فارسی در تفسیر کلام وحی و معارف الهی نقش اساسی دارد و اگر کسی بخواهد به گونه‌ای تفسیری شفاف و آشکار از معارف دینی داشته باشد می‌تواند تجدی آن را در شعر و ادبیات فارسی ببیند. او شعر فارسی را مثل باغ ایرانی دانست که تکثر دارد و گفت اما این باغ همگرا و همگون است و قالب‌ها و مضامین به یکدیگر کمک می‌کنند.

او با تأکید بر اینکه شعر فارسی ملک مشاع همه‌ی فارسی‌دانان و ایرانیان است یادآور شد طی تاریخ فارسی‌دانان و شاعران بسیاری در اینکه شعر فارسی در قله قرار بگیرد سهیم بوده‌اند و ما در شکل‌گیری شعر فارسی بزرگانی را در خراسان مانند فردوسی، عطار، خیام و... مشاهده می‌کنیم. در سایر نقاط ایران از جمله آذربایجان هم شاعران بزرگی در به قله رسیدن شعر فارسی نقش داشته‌اند که از آن جمله در خطه آذربایجان به شمس تبریزی‌ها، اوحدالدین مراقی و هزاران شاعر دیگر اشاره کرد. بنابراین زبان و ادبیات فارسی به طور عام و شعر به طور خاص ملک مشاع ایرانی‌های فرهنگ دوست و فرهنگ‌پرور بوده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه سخنانش با تأکید بر اینکه شهریار یک اتفاق معاصر است گفت: شهریار تنها یک شخص نیست بلکه نمادی است برای اینکه ببینیم چگونه به قله رسیدن شعر فارسی با خلق اشعار از سوی شاعران بزرگ رقم خورده است و در این میان شهریار نقطه‌ی عطفی است.

او ادامه داد: نقطه عطف بودن شهریار یک ادعا نیست چراکه ما در طول تاریخ اگرچه شاعرانی داشته‌ایم که به چندین زبان شعر می‌سرودند اما او شاعری است که در دو بال متوازن پرواز کرده و شعر سروده است. شهریار در دو زبان فارسی و ترکی اشعاری کم‌نظیری سروده که اوج آن را در شعر ترکی با منظومه‌ی حیدربابا می‌توان مشاهده کرد.

صالحی ویژگی متمایز شهریار را اشتهار طولانی او به شعر عنوان کرد و افزود: نخستین دفتر شعر شهریار در سال 1310 زمانی که او 25 ساله بوده با مقدمه 3 استاد بزرگ ملک‌الشعرای بهار، پژمان بختیاری و سعید نفیسی منتشر شده است و این نشان می‌دهد که چگونه شهریار زمان طولانی در آسمان شعر و ادب فارسی درخشیده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه شهریار شاعر فرازمینی ما است یادآور شد: او مانند شاعران بزرگ دیگر همچون فردوسی، خیام، مولوی و... در سرزمین خودش محسور نماند و در افق جهانی و انسانی سخن گفت و نام شعر ایرانی را بلند آوازه کرد.

به گفته صالحی فضای شعر شهریار عشق او به وطن و ایران تاریخی فرهنگی و جغرافیایی را نشان می‌دهد و این تعلق به ایران کم‌نظیر است. او به خوبی ترکیبی از هویت ملی و دینی طی یک تاریخ نشان داده است و به خوبی می‌توان ترکیب‌سازی‌های هویت ملی و قومی او را در اشعارش مشاهده کرد که چگونه با یکدیگر سازگار هستند.

صالحی با بیان اینکه شهریار یک شاعر آیینی است گفت: در فضای شاعرانگی و زندگی روزمره شهریار عشق به اهل‌بیت و معرفت به آنها را می‌توان مشاهده کرد.

او افزود: شهریار شاعر انقلاب اسلامی است و ما می‌بینیم که چگونه در ایام انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی به دور از همه‌ی منیت‌های روشنفکرانه شعرش را در اختیار اسلام قرار می‌دهد. این درحالی است که بسیاری از روشنفکران به او فشار می‌آوردند که شأن شعرش در حد سرودن شعر برای این ارزش‌ها نیست. اما شهریار نشان داد که در شعرش دفاع از انقلاب، نظام و... موج می‌زند و این نگاه او شهریار را از دیگران متمایز کرده است.

صالحی در بخش پایانی سخنانش ضمن ابراز امیدواری از اینکه برگزاری این همایش مقدمه‌ی اتفاق جدی‌تری در سال‌های آتی باشد گفت از بنیاد مقبرهالشعراء تبریز که این مراسم را برگزار کرده تقدیر می‌کنم و امیدوارم که مباحث مواریث تاریخی و انسانی را بیش از گذشته نگه‌داری کنیم.

او گفت: دبیرخانه‌ی استاد شهریار می‌تواند از همین امروز کار خود را آغاز کند و امیدوارم که شاهد برگزاری مراسم شکوهمند معرفتی و باورافزایی برای نسل‌های بعدی باشیم و مجموعه‌ی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سراسر کشور از این اتفاق همایت خواهد کرد.