چاپ

رضا کرمی محمدی با اشاره به آخرین وضعیت خرید و نصب تجهیزات لرزه‌نگاری در شهر تهران اظهار کرد: تجهیزاتی که از پیش نصب شده به سال‌ها قبل مربوط می‌شود و شامل 4 شتاب‌نگار و تعدادی شتاب‌نگار قدیمی روسی است که به صورت آفلاین از گذشته وجود دارند؛ با پیگیری‌های انجام شده از حدود یک سال و نیم گذشته آخر خرداد ماه امسال 22 شتاب نگار به ما تحویل داده شد.

وی درباره شیوه کارکرد و هشداردهی شتاب نگارها توضیح داد: این تجهیزات دو کاربری دارد؛ یکی از این کاربری‌ها اعلام هشدار سریع است، به این معنی که وقتی لرزش از منبع خودش شروع می‌شود، این موضوع به صورت آلارم به مدیران اعلام می‌شود.در هشدار سریع وقتی زلزله از گسلی فعال می‌شود؛ دو موج ایجاد می‌کند؛ در ابتدا موج طولی ایجاد می‌شود، که خیلی سریع در خاک و سنگ حرکت می‌کند و تخریب‌زیادی ایجاد نمی‌کند و بیشتر ضربه می‌زند و دیگری موج برشی که تخریب‌کننده است. این دو موج سرعت متفاوتی در سنگ دارند. به این صورت که موج طولی که تخریب کمتری دارد سریع‌تر می‌رسد و بعد موج تخریب‌کننده را حس می‌کنیم؛ هرچه فاصله از منبع زلزله بیشتر باشد، فاصله زمانی بین رسیدن دو موج به هم بیشتر می‌شود. بنابراین اگر موج طولی به ما رسید وآن را به وسیله دستگاه حس کردیم می‌توانیم برای موج دوم آماده شویم و جلوی یکسری خسارات را بگیریم؛ البته به شرطی که فاصله کافی بین مبدا زلزله و محل اندازه گیری وجود داشته باشد.

کرمی محمدی ادامه داد: برای مثال اگر منبع زلزله‌ای که قرار است اتفاق بیفتد از قم باشد؛ شاید ما 20 تا 30 ثانیه فرصت داشته باشیم. اما اگر گسل در شمال تهران باشد که گسل بسیار بزرگی است و طول آن از مشا به طرف قزوین به طول بیش از 80 کیلومتر است، این زمان به چند ثانیه می‌رسد.

وی افزود: این هشدار شاید در تهران برای مردم چندان کارآمد نباشد؛ زیرا تا بخواهند خانه را ترک کنند آن چند ثانیه تمام شده است، و تنها امکان پناه گیری و آماده شدن برای تکان‌های بیشتر وجود دارد؛ اما برای سیستم‌هایی مثل گاز، برق، آب و… به شرط اینکه این سیستم‌ها هوشمند باشد و با شیرهای هیدرولیک بسته و قطع شوند این مدت حیاتی محسوب می‌شود. اگرچه در شهر ما این زیرساخت‌ها هنوز ضعیف است اما رو به بهبود وضعیت حرکت می‌کنیم.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با تاکید بر اینکه شرکت گاز در این زمینه اقدامات مناسبی را انجام داده است، گفت: در حال حاضر شرکت گاز 50 شتاب نگار خریداری کرده است و 10 دستگاه شتاب نگار هم از سوی مرکز تحقیقات ساختمان خریداری شده و می‌توان گفت تقریباً شبکه ای با حدود 100 شتابنگار و لرزه‌نگار در تهران در اختیار داریم؛ اگرچه این تعداد با کشورهایی مثل ژاپن قابل مقایسه نیست اما در تهران و کشور استفاده از این دستگاه‌ها شیوه جدیدی محسوب می‌شود.

کرمی محمدی با اشاره به بروزرسانی سامانه تخمین خسارت به عنوان عامل دیگر بهره گیری از شبکه لرزه‌نگاری تهران گفت: سامانه‌ای با اطلاعات و داده‌های قدیمی در این زمینه وجود داشت که هم اکنون در حال بروز رسانی اطلاعات آن هستیم؛ این سامانه باید به گونه‌ای بروزرسانی و تکمیل شود که در زمان وقوع زلزله، سامانه از همه این 100 شتابنگار که در نقاط مختلف تهران نصب شده اند اطلاعات را دریافت کند و در ادامه با اطلاعات ساختمان‌های همان منطقه کار آنالیز را انجام دهد و میزان خسارتی که احتمالاً در هر منطقه به وجود آمده را به ما خبر بدهد. مهم‌ترین چیزی که در لحظه بحران لازم داریم این است که متوجه شویم در تهران به این وسعت؛ در کدام قسمت جمعیت بیشتری تحت‌الشعاع خرابی‌ها قرار گرفته و به کمک بیشتر نیاز دارد تا نیروهایمان را به آن سمت گسیل کنیم. در صورتی که این سامانه به درستی طراحی شده باشد امکان تخمین نسبتاً دقیق گستره خرابی هادر هنگام زلزله وجود خواهد داشت.