جنگ تجاری میان چین و آمریکا تا کنون مورد توجه بسیاری از کارشناسان و نویسندگان روابط بینالملل بوده است. در این ارتباط نیز «گراهام آلیسون»، استاد علوم سیاسی مدرسه کندی دانشگاه هاروارد، در یادداشتی که در پایگاه «نشنال اینترست» منتشر شده، ضمن کم اهمیت دانستن این جنگ تجاری در آینده رو به رشد چین، پیش بینی کرده که ترامپ به هر قیمتی میخواهد خود را پیروز این جنگ معرفی کند و این اتفاق نیز بزودی خواهد افتاد.
ترجمه این یادداشت در ادامه آمده است:
با پایان دور نخست گفتگوها میان چین و آمریکا در پکن، انتظار میرود که دو طرف بصورت موقت از تشدید یک جنگ تجاری تمام عیار خودداری کنند. با توجه این که حدود پنجاه روز دیگر تا پایان موعد آتش بس اعلام شده از سوی ترامپ و شی جینپینگ در ارتباط با تعلیق افزایش تعرفه از 10 درصد به 25 درصد بر روی 200 میلیارد دلار کالای چینی از سوی آمریکا زمان باقی مانده، به احتمال زیادی گفتگوهای فعلی میان دو طرف تا همان زمان نیز ادامه خواهد داشت. اما پیش از پایان این سر رسید، انتظار میرود که ترامپ پیشاپیش پیروزی خود را در این مرحله از جنگ تجاری اعلام کند تا آتش بس فعلی را برای شش ماه دیگر تمدید کرده و در دوره دوم مسائل پرچالش بیشتری را مورد بحث و بررسی با چین قرار دهد.
ارزیابی من براساس تحلیل چالشهای سیاسی و اقتصادی است که در حال حاضر شی جینپینگ و ترامپ با آن مواجه هستند. این ارزیابی همچنین براساس گفتگو با برخی اعضای کلیدی تیم مذاکراتی ترامپ و شی جینپینگ صورت میگیرد که در سفر اخیر به پکن با آنها دیدار کردم.
در دیدار اخیرم از پکن، متوجه شدم که اگر بخواهیم چین را خوب بفهمیم، باید آن را بیشتر به عنوان یک شرکت در نظر بگیریم تا یک دولت. هر سال در ماه دسامبر، تیمهای اقتصادی دولت اهداف خودشان را برای سال آینده ترسیم میکنند. درست مثل مدیر شرکت اپل یا آمازون، آنها ارزیابی میکنند که جریانهای غالب در اقتصاد از جمله رشد اقتصادی، طرحهای پرچمدار رشد اقتصاد جهانی و یا مسائل غیرقابل پیش بینی در جنگ تجاری چه چیزهایی هستند. براساس همین ارزیابیها آنها درباره چگونگی رسیدن به رشد اقتصادی که به سهامداران شرکتها قول دادهاند، تصمیم گیری میکنند: مثلا 6.5 درصد نرخ رشد اقتصادی.
در یک نشست دوستانه شی جینپینگ، رئیس جمهور چین در ماه دسامبر، او به اعضای کلیدی دولت گفت در شرایط فعلی حفظ رشد اقتصادی در سطح فعلی کمی دشوار به نظر میرسد و بهتر است آنها در مورد وضعیت محتملتر و واقعیتری تصمیم گیری کنند. بعد از آن در جریان جشن چهل سالگی «دربهای باز» چین که 18 دسامبر سال گذشته (کمتر از یک ماه پیش)برگزار شد، شی به مردم کشورش یا همان سهامداران شرکت چین، گفت که طی چهل سال گذشته کشورش به رهبری حزب حاکم، توانسته هر سال حداقل 10 رشد اقتصادی بدست آورد که رقم واقعا شگفت انگیزی در میان کشورهای جهان است.
اما سخنرانی شی جینپینگ انتقاد بسیاری تندی هم داشت. آن جا که او خیلی با قاطعیت گفت که کسی نمیتواند ارباب وار چیزی را به مردم چین دیکته کند. برای من این طرز بیان عجیب بود، اما همکاران چینی من توضیح دادند که شی تلاش دارد تا با این گونه موضعگیری از برخی انتقادات درون حزبی از او در ارتباط با انعطاف زیاد در برابر آمریکاییها جلوگیری کند و نشان دهد که همچنان چین بر سرنوشت خودش حاکم است و چیزی را که به نفعش هست انجام میدهد.
سوالی که خیلی وقتها سیاستمداران چینی از من میپرسند این است که آیا دولت فعلی آمریکا تا کنون توانسته به یک سوال پاسخ بله دهد؟ به تازگی در جلسهای که منوچین، وزیر خزانهداری امریکا با لیوهه، معاون نخست وزیر چین داشت، توافق شد تا عدم توازن تجاری دو طرف در سال 20019 به میزان 70 میلیارد دلار کاهش یابد. هر دو طرف در حالی میز مذاکره و چانهزنی را ترک کردند که فکر میکردند که آن چه را خواستند انجام دادهاند، اما بعد از آنها دیگر اعضای تیم ترامپ از جمله رابرت لایتیزر، نماینده تجاری و پیتر ناوارو، دستیار کاخ سفید این توافق را دنبال کردند.
لایتیزر رهبری مذاکرات اخیر آمریکا و چین را برعهده داشت. چینیها هم به دقت مذاکرات اخیر نفتا میان آمریکا، کانادا و مکزیک) و موفقیت آن را که درست چند ماه پیش برگزار شده بود، مورد بررسی قرار دادند. آنها متوجه شدند که توافق قدیم نفتا با توافق فعلی حداکثر بین 10 تا 15 درصد اختلاف دارد. پس آنها متوجه شدند که کار سختی برای تبدیل چیزی که ترامپ آن را «بدترین معامله تجاری منعقد شده» به یک «معامله بزرگ» میخواند، ندارند و در این شرایط شی جینپینگ هم خیالش راحت خواهد بود که برای مدتها بدون نگرانی میتواند به بازی خود ادامه دهد. پس چینیها فهمیدهاند با حداکثر 10 تا 15 درصد تغییر در وضعیت تجاری فعلی میتوانند دل ترامپ را بدست آورده و او را خوشحال کنند. یک دوست چینی به من یکبار گفت که چینیها مدتها قبل از این که کریستف کلمب آمریکا را کشف کند؛ دوروبازی و نیرنگزنی را بلد بودند.