چاپ

بیماری‌های قلبی یکی از عمده‌ترین علت‌های مرگ‌ومیر در جهان است. با این حال، افراد بسیار زیادی هنوز از خطر ژنتیکی که عامل اصلی حمله‌های قلبی است آگاه نیستند.

لیپو‌پروتئین(ای) [Lipoprotein(a)]، یا همان ال‌پی(ای)، پروتئینی است که اگر میزانش در خون زیاد باشد، خطر حمله‌های قلبی تا حد زیادی افزایش می‌یابد.

به گزارش رسانه های معتبر علمی این پروتئین زنگ خطری است که بسیاری از متخصصان درباره آن هشدار می‌‌دهند.

لیپوپروتئین(ای) یا ال‌پی(ای) چیست؟

ال‌پی(ای) همراه با ال‌پی با چگالی زیاد (ال‌دی‌ال) و ال‌پی با چگالی کم (اچ‌دی‌ال) مسئول انتقال کلسترول در خون است.

هرچه میزان ال‌پی(ای) در خون بیشتر باشد، احتمال تجمع کلسترول در رگ‌های خونی بیشتر است، که در نتیجه، عامل اصلی حمله‌های قلبی یا سکته را افزایش می‌دهد.

دکتر ست باوم، متخصص قلب در فلوریدا، می‌گوید: «ال‌پی(ای) در غلظت‌های زیاد سبب بیماری‌های قلب و عروق می‌شود.»

به گفته این متخصص قلب، سه عنصر خطرناک در ال‌پی(ای) وجود دارد.

اولین عامل خطرناک باعث آترواسکلروز یا همان تجمع چربی و کلسترول در شریان‌ها می‌شود.

عامل بعدی باعث التهاب می‌شود، که در پیشرفت پلاک خون و افزایش خطر حمله قلبی نقش دارد.

سومین مولفه نیز خطر لخته شدن خون را در پی دارد که موجب مسدود شدن شریان‌ها یا رگ‌های خونی می‌شود.

دکتر باوم این سه عامل را «تهدید سه‌گانه» می‌نامد.

دکتر رت سیلوو، متخصص قلب، در این مورد می‌گوید‌: «ال‌پی(ای) نشانه‌ای جدی است. این «کلسترول‌های بد» باعث تولید پلاک در شریان‌ها می‌شوند و جریان خون‌رسانی به دیگر اندام‌های حیاتی بدن مانند مغز، قلب، کلیه‌ها، و پاها را با مشکل مواجه می‌کنند.»

چه کسانی در معرض خطرند؟

خطر ال‌پی‌(ای) در حدود 20 درصد جمعیت [آمریکا] را تهدید می‌کند.

باوم می‌گوید: «این رقم بسیار بالایی است و حتی از خطر عوامل ژنتیکی نیز جدی‌تر است.»

سیاه‌پوستان و آمریکایی‌های از تبار آسیای جنوبی به‌ویژه در معرض خطر زیادی قرار دارند. با وجود مهم بودن این عامل، افراد بسیار کمی در جهان از اهمیت ال‌پی(ای) خبر دارند.

دکتر بردلی سرور، متخصص قلب در اوهایو، تاکید می‌کند که محدودیت دسترسی به ال‌پی(ای) و هزینه دسترسی به آن چشمگیر است و همین نشانه دشواری بررسی این پروتئین است.

او در این‌باره گفت: «هنگامی که می‌خواهیم خطر سلامت قلب را ارزیابی کنیم، اغلب از ابزارهای غربالگری خطر استفاده می‌کنیم که خطر 10 ساله برای ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی جدی در افراد را تخمین می‌زند.»

در این غربالگری‌ها، سن، جنسیت، فشار خون، میزان کلسترول خون، و سابقه مصرف سیگار در نظر گرفته می‌شود، اما این فهرست شامل لیپوپروتئین(ای) یا ال‌پی(ای) نیست.

از آنجا که ال‌پی(ای) در فهرست این غربالگری‌های ملی نیست، برخی از شرکت‌های بیمه هزینه آزمایش را نمی‌پردازند.

چه قدمی در این راستا می‌توان برداشت؟

رژیم غذایی و ورزش بر این نوع پروتئین اثر دارد. اما باوم معتقد است که میزان آن را با تغییر شیوه زندگی نمی‌توان کاهش داد.

باوم می‌گوید: «اگرچه نمی‌توانیم میزان ال‌پی(ای) را کاهش دهیم، اما می‌توانیم دیگر عوامل خطر در بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهیم.»

برخی متخصصان، از جمله باوم، آزمایش بررسی میزان ال‌پی(ای) را توصیه می‌کنند. به این ترتیب، بیماران متوجه می‌شوند که در معرض خطر حمله‌های قلبی‌اند و بر این مبنا، دیگر عوامل خطر در بیماری‌های قلبی عروقی را زیر نظر می‌گیرند.

میزان لیپوپروتئین(ای) یا ال‌پی(ای) را می‌توان با آزمایش خون ساده مشخص کرد.

به گفته پزشکان، این میزان معمولا در طول زندگی افراد ثابت‌ است، اما برخی عوامل مانند یائسگی می‌تواند میزان ال‌پی(ای) را تغییر دهد.

پزشکان توصیه می‌کنند که دست‌کم یک‌ بار- به‌ویژه اگر سابقه بیماری قلبی عروقی در خانواده دارید- این آزمایش را بکنید.

البته، این تصمیمی شخصی است و قبل از انجام آن حتما باید با پزشک متخصص مشورت کنید.

صرف‌نظر از میزان این پروتئین در بدن، ورزش و رژیم غذایی سالم نقش مهمی در کاهش خطر مربوط به بیماری‌های قلبی عروقی دارند.

بنابراین، سبک زندگی سالم را هدف اصلی قرار دهید.

برای درمان میزان ال‌پی(ای) هنوز روش‌های چندان رایجی موجود نیست.

یکی از این روش‌ها لیپوپروتئین آفرزیس یا روشی شبیه به دیالیز یا پاک‌سازی است که از طریق آن کلسترول از پلاسمای خون جدا می‌شود.

اما باوم می‌گوید این روش فقط در دسترس افراد بسیار کمی است. به گفته او، محققان می‌کوشند به روش‌های درمانی گسترده‌تر برای همگان و کارآمدتر دسترسی یابند.