چاپ

بنیاد پژوهشی آبزرور هند در مقاله‌ای با عنوان «تحریم‌های ثانویه آمریکا و واردات نفت؛ حفاظت از امنیت انرژی در هند» نوشت: در چند سال گذشته، زنجیره ارزش نفت در هند دستخوش تحول شده است. هرچند این تغییر قابل توجه بوده، اما توجه کمی از سوی محققان سیاست خارجی به آن جلب شده است.

در سال 2016، ایران و ونزوئلا به عنوان سومین و چهارمین صادرکنندگان نفت به هند، 21.8 درصد از مجموع واردات این کشور را تامین می‌کردند. در آن زمان، هند دارای روابط خوب با هر دو کشور بود و وزرای نفت سه کشور به طور مرتب از تهران، کاراکاس و دهلی نو بازدید می‌کردند.

روابط نفتی هند با این دو کشور از صرف خرید نفت فراتر رفت و شرکت ملی نفت هند سرمایه‌گذاری‌های چندگانه‌ای را در پروژه‌های نفتی ایران و ونزوئلا انجام داد. اما در سال 2021 و براساس آمارهای رسمی، واردات نفت هند از این دو کشور به حدود صفر درصد رسید. دلیل این موضوع نیز تحریم‌های ثانویه آمریکا است. در زمانی که هند در تلاش است تا امنیت انرژی خود را حفظ کند، این تحریم‌ها باعث اختلال در زنجیره ارزش نفت هند شده است.

این گزارش خاطرنشان کرده که همزمان با رسیدن واردات نفت هند از ایران و ونزوئلا به صفر درصد، صادرات آمریکا به این کشور افزایش یافته است. آمریکا در حال حاضر به چهارمین تامین کننده بزرگ نفت هند تبدیل شده و هند نیز بزرگترین بازار جهانی برای نفت آمریکا شده است.

این مقاله با اشاره به حمله روسیه به اوکراین و تحریم‌های کشورهای غربی علیه مسکو می‌نویسد: با وجودی که بین سال‌های 2010 تا 2020، روسیه تنها 0.5 درصد از واردات نفت هند را در دست داشته اما تحریم‌های فعلی باعث افزایش بهای جهانی نفت حتی تا 140 شد. با این حال هند تلاش دارد همچنان به واردات نفت خود از روسیه حتی در مقادیر کوچک ادامه دهد.

10 حادثه‌ای که در طول سال‌های گذشته باعث اختلال در تامین نفت در جهان شد، عبارتند از: بحران کانال سوئز 1956، جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل 1967، تحریم نفتی 1973-1974، انقلاب اسلامی در ایران 1979، جنگ ایران و عراق 1980، حمله عراق به کویت 1990-1991، تعلیق صادرات نفت عراق 2001، اعتصاب نفتی در ونزوئلا 2002، جنگ عراق 2003 و حمله به تاسیسات نفتی آرامکو با پهپاد در سال 2019.

با وجودی که تحریم نفتی 1973 بیشترین تاثیر را در سیاست های نفتی دنیا و قیمت طلای سیاه بر جای گذاشت اما حمله به تاسیسات نفتی آرامکو باعث از دست رفتن بیشترین میزان عرضه نفت به بازار (معادل 5.7 میلیون بشکه در روز) شد.

چالش تحریم‌های ثانویه آمریکا بر واردات نفت هند

بزرگترین اختلال در امنیت انرژی هند توسط تحریم‌های یکجانبه آمریکا بر ایران و ونزوئلا در سال‌های 2019 و 2020 به وجود آمده است زیرا این دو کشور از مهمترین تامین کنندگان نفت برای دهلی نو بودند.

باید توجه داشت که آمریکا 2 نوع تحریم را بر مخالفان خود تحمیل می‌کند. تحریم‌های اولیه به طور مستقل علیه افراد، نهادها و سازمان‌ها در کشورهای مشخص اعمال می‌شود. براین اساس این افراد و نهادها اجازه معامله و تجارت با شهروندان آمریکایی را ندارند.

با این حال تحریم‌های ثانویه پیچیده تر هستند. براین اساس اگر نهادهای خارجی با افراد یا موسساتی که تحت تحریم های اولیه آمریکا هستند، وارد معامله شوند، وزارت امور خارجه یا خزانه داری آمریکا می توانند محدودیت هایی را با درجه مختلف بر آن فرد یا نهاد اعمال کنند. از جمله این محدودیت ها، لغو مجوز صادرات یا وام از موسسات مالی آمریکایی یا حتی در شدیدترین موارد احتمال تعیین آن نهاد یا شرکت به عنوان «اتباع ویژه تعیین شده SDN» است. بیشترین ضربه نیز می‌تواند قطع استفاده از سیستم مالی آمریکا یا استفاده از دلار این کشور باشد که ناقوس مرگ را برای هر شرکتی در تجارت بین‌المللی به صدا در خواهد آورد.

ایران شریکی تاریخی برای هند

این موسسه پژوهشی در مقاله خود ایران را شریکی تاریخی برای هند توصیف کرده که قبل از استقلال هند از انگلیس، دارای مرز مشترک با آن بود. مقامات ایرانی و هندی به طور مرتب از کشورهای یکدیگر در سطوح مختلف بازدید کرده و روابطی عمیق بین دو کشور جریان دارد. تهران و دهلی نو همچنین همکاری های امنیتی با هم دارند و دبیران شورای عالی امنیت ملی به طور مرتب با یکدیگر در ارتباط هستند.

ارتباطات تجاری ایران و هند شامل نفت، محصولات کشاورزی، پتروشیمی، ماشین آلات و تاسیسات می‌شود؛ از سوی دیگر ایران در بخش های استراتژیک ایران مانند بندر شهید بهشتی در چابهار سرمایه گذاری کرده تا علاوه بر ایران به افغانستان نیز دسترسی داشته باشد.

ایران در سال 2007، 16.6 درصد از نفت هند را تامین می کرد. در خلال سال های 2006 تا 2010، ایران دومین تامین کننده بزرگ نفت بعد از عربستان سعودی برای هند بود. بعد از اعمال تحریم‌های فلج کننده دولت اوباما علیه ایران از سال 2010 به بعد، سهم ایران از واردات نفت هند به هفت درصد کاهش یافت.

البته واشنگتن معافیت های تحریمی برای هند به منظور حفظ واردات نفت از ایران را در نظر داشته ولی همزمان تعیین کرده است که دهلی نو تا چه اندازه امکان تامین نفت خود را از این کشور دارد.