چاپ

حبیب ایل‌بیگی درباره برنامه‌های کمیته اکران آنلاین و نتایجی که از خروجی جلسات این کمیته به دست آمده است گفت: نخست باید به این مساله توجه داشت که خوشبختانه در سایه تسریع روند وکسیناسیون، ایجاد آرامش نسبی جاری در جامعه و بازگشت رونق اکران سینماها، بحث تمرکز تام و تمام بر اکران فیلم‌ها در وی‌اودی‌ها و بسترهای فضای مجازی مانند گذشته در اولویت تهیه‌کنندگان و صاحبان آثار سینمایی نیست.

اختصاص سالن‌های سینما تنها برای اکران آثار کمدی، اشتباهی راهبردی است

وی افزود: موضوع اساسی آنست که اصولاً بسیاری از فیلم‌هایی که در سینمای ایران پروانه ساخت و نمایش می‌گیرند مناسب اکران در سالن سینما نیستند، البته معتقدم طی چند سال اخیر در این حوزه ذائقه‌سازی صورت‌گرفته و این ذائقه به سمت‌وسوی خاصی رفته که باعث شده فکر کنیم که فقط یک‌گونه خاص از فیلم‌ها باید در سالن‌های سینمایی اکران شوند. به بیان ساده‌تر در سینماها فقط و فقط کمدی باید اکران شود. آن‌هم کمدی‌هایی که خیلی آثار فاخری نیستند و از سطح استاندارد پایینی برخوردارند.

ایل بیگی ادامه داد: اگر بخواهیم سالن‌های سینما فقط برای اکران این فیلم‌ها باشد اشتباهی بزرگ و راهبردی انجام داده‌ایم. وقتی در طول تاریخ سینما نیز مداقه می‌کنیم در می‌یابیم که شیوه اکران در جهان نیز اینگونه نبوده و نیست، در امریکا طی هر سال بیش از هزار فیلم ساخته می‌شود اما همه آنها اکران نمی‌شوند و بخشی از آن به شبکه نمایش خانگی می‌رود. آن‌جا پخش‌کننده و سینمادارها نیز در امر اکران دخیل هستند و خیلی از مواقع پخش‌کنندگان و سینماداران حاضر به اکران فیلم‌ها در سالن‌ها نیستند. برای تغییر این نگاه در کشورمان باید فکری کرد. تهیه‌کنندگان و کارگردانان ما فکر می‌کنند که باید آثارشان را فقط در سینما اکران شود

معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی تاکید کرد: برای برون رفت از این آسیب باید راه‌های دیگری برای هنرمندان ایجاد شود تا شبکه نمایش خانگی و پلتفرم‌ها با قیمت‌های مناسب‌تری آثار را از تهیه‌کنندگان خریداری کنند تا آنها رضایت دهند فیلم‌هاشان به‌جای اکران سینمایی به شبکه نمایش خانگی راه یابد.

وی تصریح کرد: در کشور ما پیش از کرونا طی هر سال به طور میانگین 100 تا 120 فیلم ساخته می‌شد که تنها 60 اثر در سینما و در بهترین حالت با لحاظ کردن ظرفیت هنر و تجربه به 75 تا 80 اثر برای اکران می‌رسیدیم. در این شرایط باز هم 40 فیلم یا بیشتر از صف اکران باز می‌ماندند.

معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی وزارت فرهنگ گفت: البته نباید فراموش کرد که ساخت برخی فیلم‌ها خاستگاه‌های مختلفی دارد. برخی از آن آثار تنها برای حضور در جشنواره‌ها ساخته می‌شود؛ برخی‌ها فیلمی می‌سازند که صرفاً ساخته باشند؛ تعدادی از آثار که کم هم نیستند فیلم‌هایی هستند که برنامه مالی (بیزینس پلن) درستی نداشته و ندارند و تنها تولیدکننده‌ای پولی به دستش رسیده و آن را در تولید فیلم سرمایه‌گذاری کرده و اغلب به سبب نداشتن همان برنامه، نه تنها به اکران نمی‌رسند که حتی سرمایه اولیه فیلم هم به آنها باز نمی‌گردد.

آموزش بهره‌بردن از ظرفیت‌ تولید آثار برای پخش انحصاری از تلویزیون یا پلتفرم‌ها

ایل‌بیگی تاکید کرد: برای جلوگیری از چنین آسیب‌هایی در همان قدم‌های اول برای تولید فیلم باید در شورای پروانه ساخت و پروانه نمایش سازوکار طراحی شود که به تهیه‌کنندگان این نکته را بازگو کند که این اثر قابلیت اکران در سالن سینما و پرده را ندارد.

وی خاطرنشان کرد: در بسیاری از موارد تنها با خواندن فیلمنامه یک اثر می‌توان دریافت که فیلم قابلیت اکران سینما و پرده را دارد یا خیر. وقتی چنین موضوعات و توصیه‌های به تهیه‌کنندگان، تولیدکنندگان و صاحبان آثار در همان گام اول صورت گیرد دیگر کمتر شاهد تولید آثاری خواهیم بود که برای اکران در وضعیتی بلاتکلیف به سر می‌برند.

وی ادامه داد: البته به‌نظر من این اهمیت سینما را نشان می‌دهد و آنکه ظرفیت ما برای تولید خیلی بیشتر از اینهاست. ما فیلم‌سازان و تهیه‌کنندگان متعددی داریم که باید آنها را برای تولید آثار جهت استفاده هر چه بهتر از ظرفیت‌های تلویزیون و شبکه نمایش خانگی آگاه کرده و حتی آموزش دهیم.

ظرفیت اکران پلتفرم‌ها و تلویزیون ما نه تنها کم نیست که بسیار زیاد است اما محتوا برای آن‌ها نداریم. باید راهکارهایی را مد نظر بگیریم که بتوانیم بخشی از هزینه‌های ساخت این فیلم‌ها را از طریق تلویزیون تامین کنیم. آثاری که برای پخش مستقیم از طریق تلویزیون به عنوان آثار دست اول به مخاطب ارائه می‌شود و چنین خواستی میان مدیران تلویزیون بسیار زیاد است. اما تولیدکنندگان فیلم ما این ظرفیت را نادیده می‌گیرند و آثارشان را بدون قوانین نظارت و ارزشیابی تلویزیون تولید می‌کنند و همین باعث می‌شود از چنین ظرفیتی برای خرید و پخش آثارشان بی‌بهره بمانند

این مدیر سینمایی خاطرنشان کرد: در حوزه شبکه نمایش خانگی نیز این نیازسنجی و آموزش بیش از هر زمانی احساس می‌شود. در حوزه وی‌اودی‌ها و پلتفرم‌ها طی چند سال اخیر به دلیل عدم نگرش و مطالبه درست ما ظرفیت بزرگی را از دست دادیم و همین مساله باعث شده تا تمام توجه این بسترها بر حوزه تولید سریال متمرکز شود.

وی یادآور شد: خوب به خاطر دارم در دهه 80 برای رایت ارائه فیزیکی لوح فشرده فیلم ها در شبکه نمایش خانگی 300 تا 500 میلیون تومان، گاه یک میلیارد و حتی بیشتر به تهیه‌کنندگان پرداخت می‌شد. اعدادی که بیشتر از میزان فروش آنها در سالن‌های سینمایی بود. چرا که چنین میلی میان مخاطبان وجود داشت و شبکه نمایش خانگی این فرهنگ را ایجاد کرده بود.

ایل بیگی افزود: اما امروز متأسفانه نگاه پلتفرم‌ها دیگرگون شده و آثار را نمی‌خرند یا آنقدر قیمت را پایین می‌گویند که برای تولیدکننده که چند میلیارد پول را سرمایه تولید کرده صرف نمی‌کند و حاضر نمی‌شود اثرش را با 30 یا 40 میلیون تومان به پلتفرم‌ها بدهد. برای همین فکر می‌کند که تنها راه اکران فیلمش است

رویه اشتباهی که در پلتفرم‌ها شایع است

ایل‌بیگی یادآور شد: همچنین رویه غلط دیگر آن است که پلتفرم‌ها آنرا بنیان گذاشته‌اند و به بحث همه گیری لزوم اکران آثار در سینماها دامن زده است و آن اینکه می‌گویند به شرط اکران در سینماها ما به نسبت فروش با تهیه‌کننده و صاحب اثر قرارداد می‌بندیم و همین مساله عامل دیگری است که تهیه‌کننده تمایل داشته باشد فیلمش ابتدا در سینما اکران شود. مساله‌ای که اصلا نباید این‌گونه باشد!

وی ادامه داد: فیلم‌ها در پلتفرم‌ها بیشتر از آن‌چیزی که در اکران است دیده می‌شوند و این مساله پیچیده‌ای که نیست که درک آن سخت باشد. خیلی از فیلم‌ها شاید در اکران شکست بخورند ولی در پلتفرم‌ها بیننده به‌مراتب بیشتری دارند. گستردگی‌ای که پلتفرم‌ها دارند با 60 شهری که در کشور ما سالن سینما دارند قابل قیاس نیست. خیلی از مردم سینما نمی‌روند اما هرشب در منزلشان فیلم و سریال‌ها را می‌بینند، به‌نظر می‌آید اگر بازنگری مجددی در پلتفرم‌ها صورت گیرد بسترهای بالقوه فراوانی در اختیار تهیه‌کنندگان و صاحبان آثار قرار خواهد گرفت.

امکان که سازمان سینمایی در تدارک انجام آن است

معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی درباره برنامه این سازمان در خصوص گسترش دامنه و بستر اکران آثار با هدف کمک به تهیه‌کنندگان و صاحبان آثار مد نظر، گفت: ما در سازمان سینمایی در تلاش برای بازگرداندن موفقیت مقوله اکران در بسترهایی خارج از سالن‌های سینمایی هستیم. کمیته اکران آنلاین ما با تهیه‌کنندگان و صاحبان فیلم‌ها در خود سازمان گفت‌وگوهایی انجام داده تا بتوانیم هر چه بیشتر شاهد اکران آثار در فضای مجازی باشیم.

وی ادامه داد: به هر حال هر چه بیشتر میان تولید فیلم تا اکران آن فاصله ایجاد شود، ممکن است موضوع فیلم کهنه شود، همچنین خوابیدن سرمایه ضرر دیگری است که تهیه‌کنندگان با آن دست به گریبان هستند. در تلاش هستیم تا شرایطی ایجاد شود فیلم‌ها با کمترین ضرر در پلتفرم‌ها به نمایش گذاشته شود.

ایل بیگی گفت: در این زمینه سازمان سینمایی نیز در تلاش است تا شرایطی را فراهم کند در صورت رضایت تهیه‌کننده بخشی از هزینه فیلم را به شکل بلاعوض به وی بپردازد. البته در این حوزه به دلیل اعداد بسیار بالا و مبالغ چند صد میلیونی که صاحبان آثار مطالبه می‌کنند هنوز تفاهمی به وجود نیامده چرا که پرداخت چنین مبالغی در توان و سیاست مالی سازمان نیست

وی تصریح کرد: در این زمینه در سازمان سینمایی تلاش می‌کنیم ظرف دو، سه ماه باقی مانده تا پایان سال بتوانیم به تفاهمی با تهیه‌کنندگان برای پرداخت مبلغ بلاعوض و فراهم کردن شرایط بهتر فروش آثار به پلتفرم‌ها ایجاد کنیم.

حوزه سریال با ساترا و مجوز فیلم‌های مستند با سازمان سینمایی

ایل‌بیگی همچنین درباره کش‌وقوس‌های مختلف و متعددی که طی چند وقت اخیر بین معاونت نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی و ساترا بر سر صدور مجوزها وجود داشت با محوریت تغییر نگرش و مدیریت در این معاونت و سازمان سینمایی و دستیابی به تعامل و تفاهمی بنیادین گفت: در نهایت بعد از جلسات و نشست‌های تخصصی و کارشناسی مقرر شد ما در سازمان سینمایی در حوزه سریال نه هیچ‌گونه مجوزی صادر و نه برای بررسی و پخش آن آثار ورود کنیم. همه این موارد توسط خود ساترا انجام خواهد شد.

در حوزه فیلم‌های سینمایی نیز مجوز ما مورد توجه ساترا قرار می‌گیرد. در تلویزیون فارغ از مقوله خرید آثار سینمایی که اختیار این امر تام و تمام در ید قدرت آنهاست، مجوز پخش فیلم در آن رسانه (تلویزیون) طی تفاهمی میان آنها و ساترا صورت می‌گیرد.
صدرو مجوز اکران فیلم‌های سینمایی در سالن‌های سینما دالی بر صدور مجوز برای پخش در تلویزیون نیست و آنجا ساز وکار خود را دارد که بین تلویزیون و ساترا با قوانین خودشان در نهایت فیلمی سینمایی مجوز پخش از تلویزیون را دریافت می‌کند. اما بعد از رایزنی‌های مستمر در نهایت مقرر شد که در مورد پخش فیلم‌هایی سینمایی در پلتفرم‌ها، مجوز صادر شده سازمان سینمایی مورد قبول ساترا نیز باشد.